Japonya

Öne Çıkan Özellikleri

Japon iş kültürü, disiplin, saygı ve kolektivizm üzerine kurulmuştur. Japon iş kültüründe, "Wa" veya harmoni, çalışma ortamında uyum ve dengenin korunmasını ifade eder. Bireysel başarıdan ziyade, grup başarısı ön plandadır. Çalışanlar, takım çalışmasını ve ortak hedeflere ulaşmayı önceliklendirirler, bu da iş yerinde güçlü bir topluluk duygusu ve birliktelik oluşturur.

Japon iş dünyası oldukça resmi ve hiyerarşiktir. İletişimde ve davranışlarda, rütbeye ve yaşa büyük saygı gösterilir. Üst düzey yöneticilere karşı özellikle kibar ve saygılı olunması beklenir. Karar alma süreci genellikle üst yönetim tarafından yapılır ve bu süreçte kapsamlı istişareler önemlidir.

Japonya'da uzun çalışma saatleri yaygındır ve çalışanlardan yoğun bir çalışma ahlakı beklenir. Çalışanlar, şirkete olan sadakatlerini ve işlerine olan bağlılıklarını göstermek için genellikle mesai saatlerinden sonra da çalışırlar. Bu durum, iş ve özel hayat arasındaki sınırın bulanıklaşmasına neden olabilir.

Japon iş kültüründe, iş görüşmeleri ve toplantılar sırasında resmi protokollere büyük önem verilir. İş kartları (meishi) alışverişi, tanışma ve toplantıların başlangıcında önemli bir ritüeldir ve bu kartların saygılı bir şekilde alınıp verilmesi beklenir.

Karar alma sürecinde "Nemawashi", yani ön istişare, önemli bir rol oynar. Bu, büyük kararlar alınmadan önce tüm ilgili taraflarla görüş alışverişinde bulunulmasını ve fikir birliğine varılmasını ifade eder. Nemawashi, sürprizlerden kaçınmayı ve kararların kollektif bir şekilde alınmasını sağlar.

Wa (Grup Harmonisi)

“Wa”, Japon toplumunun merkezinde yer alan ve grup harmonisi anlamına gelen bir kavramdır. Bu kavram, eski Çin Konfüçyüs gelenekleri ve aile değerleriyle entegre olmuş, Japon ahlak sisteminin temelini oluşturmuştur. İlk olarak tarım sektöründe iş birliğinin anlamında kullanılmış, zamanla Japon düşünce sisteminde kalıcı bir yere sahip olmuştur. Sosyal uyum, iş birliği ve sadakat gibi değerleri ifade etmek için kullanılmıştır.

Japon işletmeleri, iş yerlerinde “wa”yı, yani grup harmonisini teşvik eder; çalışanlar arası uyumu ve firmaya bağlılığı ön plana çıkarır. Ödüller ve takdirler bireysel başarılar yerine grup başarılarına verilir, bu da grup birlikteliğini ve işbirliğini güçlendirir. Japonlarla iş yaparken, grup içinde uyumu ve saygıyı korumak önemlidir; üstlere ve yaşça büyük olanlara saygısızlık yapmak hoş görülmez.

Honne ve Tatemae

Honne ve tatemae, Japon kültüründe bireylerin içsel duyguları ve toplum içinde sergiledikleri davranışları ifade eden iki kavramdır. Honne, kişisel arzular ve gerçek düşünceleri temsil ederken, tatemae sosyal beklentilere uygun davranışları ifade eder. Bu ikili, Japonya'da sosyal uyumun ve bireysel duyguların dengelenmesi için önemli bir rol oynar. Japon toplumu, grup harmonisini korumayı ve bireysel arzuları grup ihtiyaçlarına göre ayarlamayı önemser.

Japonlar, honne ve tatemae arasındaki dengeyi koruyarak, toplumsal uyum ve kişisel ilişkilerde hassas bir denge kurarlar. Bu kavramlar, Japonların günlük yaşamında ve iş dünyasında önemli bir yere sahiptir. Honne genellikle gizli tutulurken, tatemae toplumsal beklentilere uygun hareket etmek için kullanılır. Bu durum, Japon kültürünün doğrudan ifade yerine dolaylı iletişim ve nazik davranışları tercih ettiğini gösterir. Bu ayrım, yabancılar için bazen anlaşılması zor olsa da, Japon toplumunda uyumu ve saygıyı korumanın bir yolu olarak görülür.

Grup Yönelimi

Japon kültürü, kolektivist bir yapıya sahip olup, grup yönelimi çok önemlidir. Japon kültüründe, bireyler kendilerini grubun bir parçası olarak görür ve grup dışına çıkmaktan kaçınır, zira bu durum onları toplumdan soyutlar ve hayatlarını zorlaştırır. Grup içerisindeki uyum ve ortak değerler, karşılıklı destek ve dayanışmayı güçlendirir, bireylerin güvenlik hissini artırır. Aile ve köy topluluklarındaki bu köklü ilişkiler, bireylerin grupla uyumlu hareket etmesini ve ortak kurallara uymasını teşvik eder.

Grupla olan ilişkilerinde Japonlar için "amae" kavramı önemlidir, bu da sevilme ve kabul görme ihtiyacını ifade eder. Grup içinde olmanın rahatlığı ve güvencesi, Japonların psikolojisinde temel bir yer tutar. Batılı toplumlarla karşılaştırıldığında, Japonlar grupla daha bütünleşmişken, Batılılar daha bağımsız hareket etme eğilimindedir. Japon kültüründe grup uyumu, bireylerin topluluk içinde kabul görmesi ve var olabilmesi için temel bir unsurdur.

Dikey Yapı

Dikey yapı, Japon toplumunun temel özelliklerinden biridir, burada bireyler arasındaki ilişkiler genellikle sosyal statü, yaş ve cinsiyet gibi çeşitli kriterlere dayanarak hiyerarşik bir düzen içinde sıralanır. Bu sıralama sadece bireyler arasında değil, aynı zamanda grupların iç yapısında ve gruplar arasındaki ilişkilerde de gözlemlenir. Nakane'nin (1997) belirttiği gibi, bu sosyal yapı geleneksel oyabun-kobun (aile-çocuk) ilişkisine dayanır ve patron-müşteri, mülkiyet sahibi-kiracı, usta-çırak (senpai-kohai) gibi ilişkileri içerir. Bu dikey ilişkilerde karşılıklılık önemlidir; örneğin, çocuklar ailelerinden veya üst hiyerarşik konumdaki kişilerden çeşitli faydalar ve tavsiyeler alır. Japon toplumunda, bireylerin davranışları bulundukları hiyerarşik konuma uygun olmalı, resmiyet ve saygı dili, iletişimde önemli bir rol oynamalıdır. Bu nedenle, üst düzey kişilerle iletişim kurulurken, astların saygılı ve nazik bir tavır sergilemeleri, dolaylı ve nazik ifade tarzları kullanmaları beklenir.

Pratik Bilgiler

İlk İsim ve Unvan

İlk isimler aile ve yakın arkadaşlar için saklanmıştır. En iyisi ilk isminizle hitap edilene kadar beklemenizdir.

Uzun süre birlikte olmadığınız veya birbirinizi iyice tanımadığınız kişilerin sizi ilk isminizle çağırmasını beklemeyin. Hatta kendisiyle ilk ismiyle hitap edebilecek duruma gelseniz dahi, herkesin içinde hitap ederken soyadını kullanarak çağırın ve onu utandıracak hareketlerden kaçının.

Saygınlık ifadesi olan unvanlardan "Mr.", "Ms." veya sona eklenen " San" gibi terimleri soyadlarına ekleyin. " San" soyadına eklenen onur veren bir kelimedir. Eş ve çocuklar için kullanılmaz.

İş Görüşmeleri

Japonya'da karşılıklı ilişkiler çok büyük önem taşımaktadır, ayrıca işinize aracılık eden kişilerin çok iyi seçilmesinde fayda vardır.

Japonlar aracılara sadık kalmaya kendilerini mecbur hissetmektedir.

Kartvizit (" meishi") Japon iş hayatının temel faktörlerinden birisidir. Görüşmeye giderken bolca götürün, Japonların kartvizit değiştirmek konusunda çok istekli olduklarını göreceksiniz

İş ilişkilerinizi yürütmek için aynı pozisyondaki kişileri seçin.

Japonya’da saygınlığına inandığınız bir kişiyi tanıyorsanız, bu kişiyi sizi desteklemesi ve bağlantılarınızı başlatması amacı ile kullanabilirsiniz. Görüşmelere geçmeden önce sizin için danışmanlık yapması ricasında da bulunabilirsiniz.

İletişim

Japonya ile ilgili ilişkilerinizde, isteklerinizi doğrudan olmayan yollardan ifade edin.

Karşınızdaki kişiyi doğrudan reddetmeyin veya suçlamayın.

Karşılıklı konuşmalarınızda mümkün olduğunca Japonca cümle kullanmaya özen gösterin.

Farklı şekillerde aynı soru defalarca sorulabilir. Bunun sebebi sizden kesin cevap ve taahhüt alınması içindir.

Bir diyaloga başlamadan önce, ilk düşüncelerinizi en kıdemli kişiye nazik bir şekilde yöneltmenizde fayda vardır.

Hoş Karşılanan Konular

Kişinin ailesi hakkında sorular sormak, sağlıklı bir diyalog başlatmak için iyi bir yöntemdir.

• Gösterilen konukseverliği takdir etmek ve övmek

• Japonya tarihi, Japon sanatının başarıları ve Japon ekonomisi hakkında olumlu yorumlar yapmak

• Spor, özellikle golf ve kayak gibi konular

Kaçınılması Gereken Konular

İkinci Dünya Savaşı hakkında konuşmaktan kaçının. Şaka yapmaktan çekinin, özellikle anlaşılması zor olanlar olabilir. Ancak çok açık ve kolay anlaşılır şakalar dikkatli kullanılabilir.

Hediye Verme

Japon iş protokolünde hediye vermek önemlidir.

Meslektaşlar arasında 15 Haziran’da ve 1 Ocak tarihlerinde hediye değişimi ve kutlama yapılmaktadır.

Seyahatlerinizde hediye götürmeniz olumlu olur.

Pahalı bir hediye rüşvet olarak algılanmamaktadır.

Ambalajlanmış hediyeniz gösteriş yapıyor imajını vermeyecek ölçüde sade olmalıdır.

İş Kıyafeti

Japon iş kültüründe erkekler genellikle muhafazakâr, mavi ve gri tonlarında takım elbiseler giyer; beyaz gömlek ve koyu renk kravat yaygındır.

Pastel ve daha renkli gömlekler son zamanlarda popülerlik kazanmıştır; yabancı iş insanları geniş bir renk yelpazesinden seçim yapabilirler.

Japonya'da ayakkabılar genellikle tapınaklar, evler ve bazı restoranlarda çıkarılır; temiz ve sade çoraplar giymek uygun görülür.

Kadınlar sade giyim tarzını tercih eder; mücevher, parfüm ve makyaj kullanımı azdır. Bol pantolonlar, pantolonlu takımlar ve yüksek ökçeli ayakkabılar giderek daha yaygın hale gelmiştir.

İş toplantıları için "ryokans" gibi yerlerde geleneksel yukata giymek gerekebilir; bu tür yerler genellikle gerekli kıyafeti sağlar.

Randevu

Japonya'da randevu alırken doğrudan telefon görüşmesi yapmak, yazılı taleplere göre daha etkili olabilir; yazılı randevu talepleri bazen cevapsız kalabilir.

Zamanında olmak Japon iş kültüründe çok önemlidir; geç kalmak kabalık olarak algılanır.

Çalışma saatleri genellikle sabah 9:00'dan akşam 17:00'ye kadar olup, haftada 48 saat üzerinden hesaplanır; büyük şirketlerde beş günlük çalışma haftası norm haline gelmiştir.

Yılın belirli zamanlarında (Yeni Yıl, Altın Hafta ve Obon tatili) ülkede önemli tatiller olur ve bu dönemlerde iş yapmak zorlaşabilir; bu nedenle seyahat planlarını bu tatilleri göz önünde bulundurarak yapmak önemlidir.