Yaşadığınız ülkenin sınırlarını aşmak, farklı deneyimler elde etmek, yabancı kültürlerle tanışmak ve uluslararası çapta kariyerinizde adımlar atmak istiyorsanız yurt dışında çalışmak için bilmeniz gereken adımları araştırıyorsanız bu yazı tam size göre! 

Yurt dışında çalışmak, eskiden hem resmi prosedürler gereği hem de istihdam gereğince zor olabiliyordu ancak artık dünyanın küçük bir köy haline gelmesi, internetin sağladığı imkanlar ve birçok gelişmeyle yurt dışı hayali eskisi kadar zor değil. 

Farklı kültürler deneyimlemek, küresel çapta kariyer başarısı elde etmek, kısa süreli ya da uzun vadeli yurt dışında çalışmak için öncelikle nasıl bir kariyerde ilerlemek istediğinize karar vermelisiniz. Kariyerinizi uluslararası arenada geliştirmek açısından ne kadar süre için gitmek istediğinize karar vermeniz gerekir. Halihazırda yaptığınız işi devam mı ettirmek istiyorsunuz yoksa farklı bir iş dalına mı geçeceksiniz, nasıl bir yol izlemek istediğinizi kararlaştırdıktan sonra vize başvurunuzu da buna göre ilerletebilirsiniz. 

1. Yurt Dışında Çalışmak için Neler Gerekiyor?

Yurt dışında çalışmak için genellikle gittiğiniz ülkenin prosedürlerinde yer alan birtakım izinleri almış olmanız gerekir. Örneğin işverenin teklif mektubu, vize başvuru formu bunlara dahildir. Bunun yanı sıra eğitim diplomanız, mesleki yetkinlik belgeniz, sağlık raporunuz da gerekecektir. Başvuru esnasında yapacağınız başvuruda sizden mali durumunuzu gösteren bankadan aldığınız bir belge de istenebilir. Ancak asıl süreci vize başvuruları oluşturmaktadır. 

2. Vize ve Çalışma İzinleri

Yurt dışında bir işe başlamak için öncelikle pasaporta sahip olmanız gerekir. Pasaport, diğer ülkelere hangi ülkenin vatandaşı olduğunu gösteren bir belge niteliği de taşımaktadır. Türkiye’de bordo, siyah, yeşil, gri pasaport çeşitleri bulunmaktadır. Hepsi farklı statüler için geçerlidir. 

Vize başvurunuzda sizden mutlaka pasaportunuz istenecek, vize başvurunuzun kabul edilmesi durumunda vize belgeniz pasaportunuza işlenecektir. Vize başvurusu yapacak kişi başvuruyu kendisi yapmalıdır. Pasaportunuzun eskimiş, yıpranmamış olması gerekir. Vize başvurusunda sizden bazı belgeler istenecektir. Bu belgeleri eksiksiz olarak teslim etmeniz gerekmektedir. Çalışma izninizi içeren belgeyi de dosyanıza dahil etmeyi unutmayın. 

3. Ülke ve Kültür Araştırması

Gideceğiniz ülkenin kültürü, yetiştiğiniz kültürden farklı olabilir. Yeme-içme kültüründen özel günlerine, bayramlarına seçmiş olduğunuz ülkenin kültürünü araştırmanız tavsiye edilir. Kültür şoku yaşamamanız adına belli başlı adetlerini, geleneklerini araştırabilirsiniz. Kolay adapte olmak açısından gideceğiniz ülkenin kültür araştırmasını önceden yapmış olmanız size avantaj sağlar. 

4. İş Arama Stratejileri

Yurt dışında çalışmak istiyor ancak henüz bir iş bulamadıysanız, seçtiğiniz ülkedeki işleri aramaya önceden başlayabilirsiniz. Size en uygun işi hangi şirket veriyor? Çalışma koşulları neler? Bu şirkete ya da kuruma kolay uyum sağlayabilecek misiniz? Yıllık elinize geçecek maaş ile seçtiğiniz ülkenin kira, alışveriş ve bunun gibi giderlerini karşılayabilecek misiniz? Bu sorulara alacağınız yanıtları araştırmanız tavsiye edilmektedir. 

5. Dil Yeterliliği

Bazı ülkeler işe alım yaparken kendi resmi dillerinin biliniyor olmasını şart koşabilir. Seçtiğiniz ülkenin diline hakim olduğunuzdan en başta iletişim sorunu yaşamamak adına hakim olmanız beklenmektedir. 

6. Finansal Planlama

Gideceğiniz ülkede geçinebilmek için finansal planlamanızı önceden yapmanız gerekir. Kira, aidat, yol, faturalar, mutfak masraflarınız ve sosyal harcamalarınızı karşılayabilecek planlamanızı önceden yapmış olmanız gerekir. Halihazırda işe gireceğiniz şirketin de bu giderlerinizi karşılayacak birikiminiz dışında, iyi bir maaş veriyor olması beklenir. 

7. Sağlık ve Sigorta

Yurt dışında çalışma sürenize bağlı olarak bir sağlık sigortası yaptırmalısınız. Vize başvurusunda bu sigorta kimi ülkeler için zaten sorunludur. Ancak kendi sağlık giderleriniz için iyi bir sigorta anlaşması yapabilirsiniz. 

8. Konut ve Ulaşım

Yurt dışında iş buldunuz ancak henüz kendinize göre bir ev bulamadınız mı? Lokasyon olarak sizi zor durumda bırakmayacak, toplu taşımalara yakın bir noktada kendinize göre bir ev bulabilirsiniz. Bunun için emlak aracılığıyla ya da internetten birtakım sitelerin ilanlarından faydalanabilirsiniz. Yaşadığınız ev ve işiniz arasında fazla mesafe olmaması, ulaşım rahatlığı sağlar ve trafikte kaybedeceğiniz saatleri size geri kazandırır. 

9. İş ve Kişisel Yaşam Dengesi

Seçtiğiniz işte mesai dengesini iyi ayarlamalısınız. İşiniz, kişisel yaşam dengenizi bozmamalı. Ağır çalışma koşulları stres başta olmak üzere depresyon gibi birçok hastalığa yol açabilir. Bu nedenle örneğin iş çıkışlarında kendinize vakit ayıracağınız aktiviteler yaratabilirsiniz.

10. Yasal Haklar ve Sorumluluklar

Başka bir ülkede çalışmaya gittiğinizde öncelikle kendi sorumluluklarınızı öğrenmeniz gerekir. Hangi sorumlulukları yerine getirmeniz gerekmektedir? Zor durumda kalmamak adına bir ön araştırma yapmanızda fayda vardır. Aynı şekilde yasal haklarınızı biliyor olmanız hukuki süreçlerde size yardımcı olacaktır.  Çalıştığınız işte hangi haklara sahip olduğunuz ve sizi nasıl sorumluluklar beklediği, iş yerinizde önünüzü görebilmenizi sağlayan önemli bir faktördür.

11. Kariyer Gelişimi ve Ağ Oluşturma

Kariyer gelişim sürecinizde network önemli bir adımdır. Kariyerinizi geliştirmek, ilerletmek için sosyal ağınızı genişletmeniz gerekir. Bunun için alanınızla ilgili farklı sertifika programlarına katılabilir, farklı alanlardan kişilerle tanışabilirsiniz. Mentorluk almak iş yerinizde kariyer gelişimiz için oldukça faydalı olacaktır. İş yerinde karşılaşabileceğiniz zorluklara karşı başa çıkma beceriniz gelişebilir. 

Çalıştığınız şirkette hem içeride hem dışarıda farklı ağlar oluşturabilirsiniz. Şirket içerisinde ağ oluşturmanız öncelikle aynı departmandan olduğunuz kişilerle ilişkiler kurmanız demektir. İlişkilerinizi iyi tutmanız, şirketi içi ağınızın gelişmesini sağlar.

Şirket dışı ağlarda hem kendi departmanınız dışında hem de şirketiniz dışında sizinle aynı sektörde bulunan insanlarla iyi ilişkiler ağı kurmanız size her zaman avantaj sağlar. Çalıştığınız şirketin dışındaki farklı departmanlarla da tanışarak network’ünüzü geliştirebilirsiniz. 

Aynı zamanda sosyal medya etkisini de kullanarak LinkedIn gibi ağlarda yeni ilişkiler ağı için yeni iletişim alternatiflerini kullanarak kariyerinizde önemli adımlar atabilirsiniz. 

Sık Sorulan Sorular

1. Yurt dışında çalışmak için hangi belgeler gerekli?

• Pasaport

• Vize

• İş Teklif Mektubu

• İş Sözleşmesi

• Diploma

• Sağlık Sigortası

• Sağlık Belgesi 

• Sabıka Kaydı

Yurt dışında çalışmak için her şeyden önce çalışma sürenizi kapsayacak bir pasaporta sahip olmalısınız. Ayrıca pasaportunuzda vize işlemleri için boş yerler bulunması gerekir. 

Pasaport işlemlerinden sonra vize işlemlerinizi tamamlamanız gerekir. Vizenizi çalışacağınız ülkenin konsolosluğundan başvurarak alabilirsiniz. Vize başvurusu öncesi belirlenen ücret yatırılmalı, istenilen belgeler tam olarak sunulmalıdır.

Pasaport ve vize işlemlerinizi tamamladıktan sonra iş teklifi aldığınız mektubu, ayrıca iş sözleşmenizi yanınızda bulundurmalısınız. Bu sözleşmede maaşınızı, sözleşme sürenizi, çalışma saatlerinizi bulabilirsiniz. 

Yurt dışında çalışmak için sizden istenen belgeler arasında diploma, sertifika gibi ek belgeler istenebilir. Bu belgeleri de eksiksiz şekilde edinmelisiniz.

Bazı ülkeler sizden sağlık sigortası, sağlık belgesi isteyebilir. Bazı ülkelerde salgın hastalıklar olabilir ve sizden yapılması gereken gerekli aşıları olduğunuzu gösteren aşı belgesi istenebilir. Sabıka kaydı gibi adli sicil kaydınızın temiz olduğunu gösteren belgeler de istenebilir. Bunun dışında her zaman kimlik kartınızı yanınızda bulundurmalısınız. Bazı durumlarda pasaport, kimlik kartı yerine geçebilir. 

Yurt dışında çalışmak için yapacağınız vize başvurusu esnasında sizden birtakım mali dökümler istenebilir. Maaş bordrosu ve finansal durumunuzu gösteren dökümleri dosyanıza mutlaka dahil edin. 

Yurt dışı iş başvurusunda başvuru sürecindeyseniz önceki işverenlerinizden profesyonel ilişkilerinizden referans alarak referans mektupları oluşturabilirsiniz. Çalışacağınız ülkenin dilini bildiğinizi gösteren belgeleri de eklemenizde fayda olacaktır. Bunun için dil sınavı sonuçlarını dosyaya ekleyin.

Başvuru esnasında evliyseniz ve çocuklarınız varsa bunları kanıtlayan evlilik cüzdanı ve doğum sertifikaları gibi belgeleri de dosyanıza dahil edebilirsiniz. 

Her ülkenin ve şirketin çalışma koşulları ve sizden istediği belgeler farklı olabilir. Bu bilgileri vize için konsolosluktan, iş yeriniz için İK departmanından öğrenebilirsiniz.

2. Yurt dışında çalışmak için dil şart mı?

Çalışacağınız ülkenin dilini biliyor olmanız beklenir. Başvurunuz esnasında seçtiğiniz ülkede konuşulan dili bildiğinize dair belgeleri dosyaya eklemeyi unutmayın.

3. Yurt dışında çalışmak için yaş sınırı var mı?

Yurt dışında çalışmak için belirlenen yaş sınırı seçilen şirkete, kuruma göre değişiklik gösterebilir. Üst sınır konusu belirsiz olsa da alt sınır genellikle 18 yaş olarak kabul edilir.

4. Çalışma vizesi için üniversite şart mı?

Yüksek vasıflı işler diploma gerektirecektir. Ancak düşük vasıflı işlerde çoğu zaman bir üniversite diploması şartı aranmamaktadır. Yine geçici veya sezonluk işlerde de üniversite şartı aranmaz. Yüksek vasıflı işler bilgi ve yetkinlik gerektirdiğinden üniversite şartı aranabilir.

5. Liseyi bitirdikten sonra yurt dışına çıkabilir mi?

Üniversite eğitimi almadan iş için yurt dışına çıkılabilir. Bunun için staj programları, sertifika programları gibi programlar tercih edilebilir. Yine geçici ya da sezonluk işler, work and travel ya da work and holiday programları, au pair programları, gönüllü çalışma organizasyonları yurt dışına çıkmak için uygun olabilir.

6. Çalışma izni nasıl alabilirim?

Çalışma izni alabilmeniz için öncelikle bir iş bulmuş olmanız gerekir. Sonrasında çalışma izni başvurusu için gerekli belgeleri toplayın. Bunlar içerisinde pasaport, vize, iş teklifi mektubu, özgeçmiş, sağlık sigortası, adli sicil kaydı, eğitim belgesi, dil belgesi gibi belgeler bulunabilir. Yurt dışı iş başvurularınızda ülkenizin dış temsilciğine gitmeniz gerekir.

7. Yurt dışında çalışmak için belli özel yetkinlikler gerekiyor mu?

Eğer şirketiniz birtakım yetkinlikleri şart koymuşsa bunları yerine getiriyor olmanız beklenir. 

8. İngilizce konuşulmayan bir ülkede çalışmak mümkün mü?

Çalışmayı planladığınız ülkenin dilini bilmenizde büyük fayda vardır. Temel düzeyde iletişim kurabiliyor olmanız, hem gündelik yaşantınız için hem de işlerinizi hızlıca ilerletebilmeniz için büyük avantajdır. Bazı ülkeler vize başvurusu esnasında dili bildiğinize dair belge ister. Dil bariyerini aşmak ve belli bir seviyeye getirmek için dil kurslarına yazılabilir, o dili pekiştirmek için günlük pratikler yapabilirsiniz. Dil destek program paketleri ve hizmetlerinden faydalanabilirsiniz. Dil bilmeniz çalıştığınız ülkenin kültürüne uyum sağlamanızı da sağlar. 

İngilizce uluslararası bir dildir ve hangi ülkeye giderseniz gidin iletişim kurmanızda büyük avantajdır. Ancak her ülkenin dili İngilizce olmayabilir. Bu durumda ülkede konuşulan dile hakim olmanız beklenir. İngilizce konuşulmayan bir ülkede çalışmak pek tabii mümkündür ancak günlük hayatınızı kolaylaştırmak adına yerel dili biliyor olmanız size büyük bir kazanç sağlayacaktır. Adaptasyon sürecinizi hızlandırırken iş bulma potansiyelinizi de geliştiren bir etken olacaktır.

9. Daha önce hiç yurt dışına çıkmadım. Farklı bir kültüre alışabilir miyim?

Farklı bir kültüre alışmak herkes için her zaman çok kolay olmayabilir. Günlük yaşantınızda sorun yaşamamak adına öncelikle o bölgenin konuştuğu dile hakim olmanız gerekir. Açık fikirli ve esnek bir yapıya sahip olmanız size avantaj sağlar çünkü bölge kültürüne hakimiyetiniz artacaktır. Yerel halkla iletişim kurmanız ya da o bölgenin sosyal iletişim ağlarına katılmanız kültüre adapte olmanıza katkı sağlayabilir. Her yerin kendine özel yerel gelenekleri vardır. Bu gelenekleri, örf ve adetleri öğrenerek adaptasyon sürecini hızlandırabilirsiniz. 

Farklı bir kültüre alışmak için o bölgenin kültürüne ne kadar iyi tanırsanız o kadar iyi!